Η γλώσσα

Από το χειρόγραφο του Μακρυγιάννη,
ενός αγράμματου που συνέγραψε "Απομνημονεύματα"
τα οποία είναι μνημείο της νεοελληνικής γλώσσας.

Η γλώσσα είναι ένα κοινωνικό εργαλείο και εξελίσσεται σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας. Έτσι, οποιαδήποτε γλώσσα δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραμένει σταθερή.

Συνεπώς, δεν μπορεί και δεν πρέπει να καθοριστεί και να υπαγορευθεί ένας "σωστός" τρόπος να μιλάμε και να γράφουμε, παρά τις προσπάθειες των φιλολόγων, που το μόνο που κατορθώνουν είναι να καταδείξουν την άγνοια του αντικειμένου τους.

Πράγματι, με την λογική των δασκάλων μας, θα έπρεπε να απορρίψουμε και την Κοινή Ελληνική της Αλεξανδρινής περιόδου, αφού αυτή διαστρέβλωσε την Αττική Διάλεκτο.

Θα έπρεπε ίσως να απορρίψουμε ομού την ίδια την Αττική Διάλεκτο, μια που και αυτή αποτελεί μίξη παλαιότερων διαλέκτων; και τελικά, δεν θα έπρεπε να απορρίψουμε τον Όμηρο, μια που αυτός ανακατώνει ένα σωρό γλωσσικούς τύπους από όλες τις ελληνικές διαλέκτους;

Βυζαντινό χειρόγραφο

Προχωράμε στα επόμενα “γλωσσικά εγκλήματα”: 
Η πιο διαδεδομένη Ελληνική λέξη παγκόσμια, "Καπετάνιος" είναι "λάθος", μια που προέρχεται από το Βυζαντινό αξίωμα του "κατεπάνω", =επικεφαλής.

Ας την διορθώσουμε!

Το αστείο είναι πως οι ίδιοι μελετάνε την εξέλιξη των γλωσσικών τύπων, διατυπώνοντας μάλιστα και κανόνες, ξεχνώντας πως έτσι κατοχυρώνουν αρχαία "λάθη" τα οποία θα καταδίκαζαν αν ζούσαν τότε...

πχ: "νεαρόν ύδωρ" (φρέσκο) > νεαρό> νερό....

Δυστυχώς, λοιπόν, το σοβαρότερο εμπόδιο στην εξέλιξη της γλώσσας είναι πλέον η διδασκαλία της, δηλαδή αυτοί που μας την μαθαίνουν, ενώ η γλώσσα μαθαίνεται όχι από δασκάλους αλλά από το σπίτι μας και την οικογένειά μας, και μετά από το ζωντανό περιβάλλον μας. 

Η παράλληλη εξάλειψη του αναλφαβητισμού, συνέπεια της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, είναι η ταφόπλακα της γλώσσας.

Ο πιο ζωντανός Έλληνας συγγραφέας, ο Μακρυγιάννης, ήταν αγράμματος. Τα καλύτερα ποιήματα της Νεοελληνικής γλώσσας δημιουργήθηκαν από αγράμματους επίσης. Μιλάω για τα Δημοτικά τραγούδια.

Η Υποχρεωτική Εκπαίδευση δεν στόχευε ποτέ στην πνευματική πρόοδο του ανθρώπου. Στοχεύει στην εξυπηρέτηση των κρατικών στόχων για την διοίκηση. Μπορούμε πλέον να ισχυριστούμε πως η επιβίωση του πολίτη εξαρτάται από την γραπτή επικοινωνία του με το κράτος, και συνεπώς είναι υποχρεωμένος να χειρίζεται την γλώσσα όπως αυτό του επιβάλλει.

Στις προηγούμενες ιστορικές περιόδους, ήταν το κράτος και οι λόγιοι υπάλληλοί του που όφειλαν να μιλήσουν την γλώσσα του αγράμματου λαού ώστε αυτός να κατανοεί τις εντολές τους. Και ο αγράμματος λαός εξέλισσε την γλώσσα του, επιλέγοντας και λόγιους τύπους ενίοτε, αλλά και ξένες λέξεις, διατηρώντας ταυτόχρονα και αρχαιότατες μορφές. 

Γι αυτό τόσο η λαϊκή όσο και η λόγια γλώσσα έδιναν αριστουργήματα, γιατί ήταν ελεύθερες.

Σήμερα, αντίθετα, το κράτος μαθαίνει στον πολίτη πως να μιλάει, πως να γράφει και, άρα, πως να σκέφτεται. Τώρα κατανοούμε γιατί του δίνει (μετά από την κατάλληλη διαμόρφωσή του παιδιόθεν) και το δικαίωμα να ψηφίζει...

Ο Κοραής-Καθαρευουσιάνος

Η διαμάχη Δημοτικιστών – Καθαρευουσιάνων ήταν μια πλαστή διαμάχη μεταξύ δυο μορφών γλώσσας που είχαν κατασκευαστεί από φιλόλογους. Ούτε η αρχαία γλώσσα είχε σχέση με την Καθαρεύουσα, ούτε και η “Δημοτικιά” είχε καμιά σχέση με την πραγματική λαϊκή γλώσσα. 

Έχουμε, από την δημιουργία του Νεοελληνικού κρατιδίου, δυο αιώνες τυφλών επιθέσεων στην γλώσσα, δηλαδή την σκέψη του πληθυσμού, καθοδηγούμενες από αυτούς που θα έπρεπε να υπερασπίζουν το δικαίωμά της στην ελεύθερη εξέλιξη. 
Αυτά δεν είναι τυχαία. 
Οδήγησαν τον Νεοέλληνα που διέθετε μια μόρφωση άνω του μετρίου να εκφράζεται στα Γαλλικά, παλιότερα, και σήμερα στα Αγγλικά, με τους λοιπούς να μιμούνται δουλικά τους "ανωτέρους" τους. 
Τι κομπιναιζόν!!! (συνδυασμός σημαίνει...)

Ο Γληνός. Δημοτικιστής

Η κατάργηση του αναλφαβητισμού μας έφερε μπροστά στο φαινόμενο να αλλάζουμε, το 1974, για παράδειγμα, γλώσσα με... προεδρικό διάταγμα, αλλά και να διαθέτουμε για πρώτη φορά στην ιστορία, εκλαϊκευμένη πληροφόρηση σε όλους τους τομείς, που όμως δεν απασχολεί καθόλου τον μέσο πολίτη, και παραπλανά όποιον ενδιαφερθεί. Γιατί;

Διότι έχουμε πλέον εγγράμματους πολίτες ανίκανους να εκφραστούν ικανοποιητικά γραπτώς, διότι αδυνατούν να σκεφτούν, επειδή το εργαλείο της Σκέψης τους, η γλώσσα, είναι νόθο, κατευθυνόμενο, και κατασκευασμένο.

Και αυτό δεν περιορίζεται στο κοινό, αλλά και στην “πνευματική ηγεσία”, που στην πλειοψηφία της δεν εκφράζεται συγκροτημένα, αλλά με πλατυασμούς, γλωσσικές υπερβολές και ακροβατισμούς, θεωρώντας πως έτσι... καλλιεργεί την γλώσσα ως εκφραστικό μέσο, ξεχνώντας πως ο κύριος στόχος της είναι η σαφήνεια, η συντομία και η ακριβολογία, όπως το δείχνουν όλα τα αρχαία μας κείμενα.

Ο Σολωμός. Τιμιότερος όλων.

Δεν έχω λύση για τα παραπάνω. 
Ο δρόμος που πήρε ο σύγχρονος πολιτισμός δεν μπορεί να αλλάξει. Μπορούμε όμως να δοκιμάσουμε να αλλάξουμε την σκέψη μας. 
Μάταια.

Δυστυχώς, η γλωσσική διδασκαλία, όπως γίνεται σήμερα, οδηγεί στον περιορισμό των διανοητικών δυνατοτήτων του ατόμου, γιατί περιορίζει την ελεύθερη εξέλιξη της γλώσσας, άρα και της ανθρώπινης σκέψης.

Δημήτρης Σκουρτέλης